“Ik kom niet de oplossing brengen, maar ben er juist om mensen samen te brengen”

Hoewel Michiel zich nooit Imagineer noemt, is dat wel altijd de zogenoemde ‘lens’ die hij gebruikt als hij in een organisatie aan de slag gaat. Michiel: “Imagineering is voor mij een operating system, een sociaal constructionistische blik van waaruit je met een open verwondering gaat kijken naar wat het probleem is.” 

Techniek is maar een detail
De afgelopen tijd heeft Michiel gewerkt voor stichting LEGIO, een organisatie die als doel heeft om veilige, betrouwbare en toekomstbestendige ICT binnen de eerstelijnszorg te stimuleren. Bij aanvang van het project was er een groot probleem; hoe kun je de gegevensuitwisseling tussen patiënt en allerlei zorgpartijen efficiënt en optimaal stroomlijnen? 

Na verwonderd naar het probleem te kijken, veel te praten en te luisteren en zich in de materie te verdiepen was Michiels’ eerste conclusie dat de focus eigenlijk alleen op techniek lag. “Dit werkt alleen maar als een mistgordijn. Als je dan partijen bij elkaar zet, ligt de focus op allerlei bezwaren waarom bepaalde technieken niet werken of waarom het zo moeilijk is om allemaal aan te sluiten op dezelfde techniek. Door de oplossing alleen in de techniek te zoeken, maak je het vraagstuk alleen maar duurder en complexer. Waar het hier eigenlijk om ging, was een governance probleem: samenwerken. Is er de wil om samen te werken? Want als dat er is, dan zijn de technische uitdagingen doeltreffender te adresseren.”

Wat is het échte probleem? 
Volgens Michiel illustreert dit een quote die hij laatst tegenkwam, namelijk dat het gebrek aan goede IT-oplossingen vaak een governance probleem is vermomd als een technisch probleem. Michiel: “Als je kunt uitzoomen en zien dat het initiële probleem het probleem niet is, dan heb je een heel ander vraagstuk te pakken.” En hier komt dus een Imagineering lens om de hoek kijken. Dit vraagt wel tijd en het opbouwen van vertrouwen. Eén van de competenties die in Michiels’ ogen een Imagineer moet hebben, is niet alleen het hebben van een onderzoekbasishouding; goed kunnen luisteren en doorvragen. Maar juist om het onderzoek als de interventie te zien. Dat betekent in de eerste plaats dat je je verdiept in de materie.

Michiel: “Ik wist niets van gegevensuitwisseling, maar in een paar weken had ik me de materie grotendeels eigen gemaakt. Daarna ben ik met alle partijen gaan praten. Dat betekent niet alleen interviewvragen stellen, maar echt de wereld met nieuwsgierigheid tegemoet treden. Mensen die ik in het begin heb gesproken, interview ik nog een keer en daarna nog een keer. Zo van; nu weet ik zoveel meer, ik wil nog een keer checken hoe dat zit. De uiteindelijke doorslag was dat we aan het eind het hele systeem in the room hadden”. 

Vertrouwen winnen
Ten tweede moet een Imagineer dus vertrouwen kunnen opbouwen. Empathie is hierin belangrijk. “Ik stap nooit een organisatie in en zeg; het moet helemaal anders. Mensen zijn nu eenmaal gewend aan een bepaald systeem. Je moet de tijd nemen om echt het gesprek aan te gaan en hier empathie voor op te brengen. Waarom zijn mensen gehecht aan een bepaald systeem? Wat vinden ze spannend aan een nieuw systeem? Je moet mensen echt oprecht horen, ze met een open nieuwsgierigheid  toetreden: “What makes you tick and why”? Pas dan kun je vertrouwen opbouwen dat er ook andere keuzes gemaakt kunnen worden. Op het moment dat ik dat vertrouwen gewonnen had, kon ik zeggen: Ik ga het wel een beetje anders doen. Als we het aan het technische probleem gaan blijven vasthouden, dan komen we er niet. We moeten dat probleem zelf gaan betwijfelen.”  Doordat dat vertrouwen er was, kon ik steeds een stapje verder gaan en ook andere perspectieven benoemen. Wat is nu het grote plaatje, the envisioned direction om maar een Imagineeringterm te noemen. Als we  anders denken, waar willen we dan heen? Welke stappen maken we dan nu om daar in drie jaar bijvoorbeeld te zijn? Dit heeft ertoe geleid dat we nu een andere stap gaan maken, dan bij aanvang gedacht.”

Ruimte geven aan weerstand, spanning en conflict 
Zoals Michiel al aangaf, noemt hij zichzelf nooit Imagineer of staat er ergens Imagineering, het ‘ABCDEF-proces’ boven, of ‘we gaan nu co-creëren in creatieve sessies met alle stakeholders’. “Je krijgt mensen dan echt niet mee.” 

Imagineering is wel zijn operating system, de wijze waarop Michiel complexe en transitievraagstukken benadert. Michiel: “Ik kom niet de oplossing brengen, maar ben er juist om mensen bij elkaar te brengen. Bouwen aan vertrouwen, verwonderd en empathisch zijn. Je onderzoek als interventie te zien. Maar dat betekent ook om niet alleen maar een rooskleurige insteek te hebben, maar juist ook ruimte te geven aan weerstand, spanning en conflict. Want veranderen gaat soms ook gepaard met pijn. Dat helder krijgen is juist heel constructief.” 

Ervaring opdoen
Volgens Michiel biedt Imagineering een waardevol gedachtegoed voor complexe organisatieveranderingen. Maar het vereist ook het opdoen van veel ervaring, te leren hoe je mensen mee kunt nemen, empathisch zijn en vertrouwen opbouwen. “Dat is echt een skill in ervaring. Daar maak je in de studie een begin mee, maar dat vraagt ook gewoon om het jarenlang te doen.”

Volgens Michiel is de executive MBA Imagineering een goede optie voor junior professionals met een aantal jaar werkervaring. Professionals die een volgende stap in hun carrière willen maken, op zoek zijn naar verrijking, en zich willen onderdompelen in een gedachtegoed die anders en creatief is. 

Meer weten over de mogelijkheden van de (executive) MBA Imagineering? Check: https://www.buas.nl/opleidingen/executive-mba-imagineering